Ngày 11/5: Thánh Matthêu Lê Văn Gẫm – Nhà Buôn (1813-1847)

Thánh Matthêu Lê Văn Gẫm sinh năm 1813 dưới thời vua Gia Long tại làng Long Đại, đất Gò Công, tỉnh Biên Hoà, nay thuộc Q. Quận Thủ Đức, tỉnh Gia Định. 14329 MattheuLeVanGamNgài là con đầu lòng và có 4 em trai, một em gái. Nhờ lòng đạo đức và đời sống tốt đẹp của cha mẹ mà ngay từ nhỏ Ngài đã có tập quán tốt, siêng năng đọc kinh, mau mắn trợ giúp bè bạn lại hay trợ giúp mẹ những việc làm trong mái ấm gia đình. Khi lên 15 tuổi Ngài xin vào chủng viện Lái Thiêu để tu học làm linh mục. Nhưng vì thực trạng mái ấm gia đình, người cha già yếu bị lãng trí, lại đông những em, bà mẹ quá khó khăn vất vả, nên Ngài phải trở về giúp mẹ lo những việc cho mái ấm gia đình. Tới tuổi lập mái ấm gia đình, Ngài đã kết hôn với một thiếu nữ ngoan đạo ở Họ Thành, làng Long Điền, Bà Rịa, nay thuộc huyện Châu Thành, tỉnh Đồng Nai. Sau khi cưới, Ngài về ở làng quê của vợ. Gia đình sống niềm hạnh phúc trên thuận dưới hoà, được mọi người thương mến. Ngài sinh được bốn người con. Người con trưởng và con út qua đời vì bệnh. Người con thứ hai đứng ra ngăn cản việc đốt nhà thời thánh Cầu Ngang nên bị đánh chết. Người con thứ ba cũng bị bắt vì đạo và bị chết cháy trong nhà tù cùng với nhiều người khác tại Bà Rịa ngày 7 tháng 1 năm 1862. Trong mái ấm gia đình Ngài đã có hai người con tử đạo chứng tỏ cho ta thấy về đường lối giáo dục Đức Tin của mái ấm gia đình Ngài rất vững chãi .

Để nuôi sống gia đình, Ngài làm nghề buôn bán nay đây mai đó, thường phải xa nhà. Do đó đã có lần Ngài yếu đuối bị sa ngã, lén lút yêu thương ngang trái với một cô thiếu nữ. Một thời gian bị lương tâm cắn rứt, Ngài nghĩ lại, ăn năn thống hối, cương quyết dứt khoát từ bỏ mối tình ngang trái này. Để đền bù vì tội lỗi cũ, Ngài đã tỏ ra yêu thương vợ nhiều hơn, chăm chú săn sóc yêu thương và tận tình giáo dục con cái hơn, cố gắng chu toàn bổn phận làm chồng, làm cha và nêu gương đời sống đạo đức hơn, nhất là đối với Chúa, Ngài lại càng sốt sắng đọc kinh cầu nguyện, và luôn nhắc nhủ vợ con phải siêng năng đọc kinh cầu nguyện mỗi ngày…

Vì Ngài có thuyền riêng và rành nghề biển, lại nhiệt tâm phục vụ việc đạo, nên được cha Lợi, quản trị Nhà Chung Bà Rịa tin tưởng trao cho công tác làm việc đưa thuyền vượt biển sang Singapour gọi là Hạ Châu ở Tân Gia Ba và Pénăng ở Mã Lai đón những nhà Truyền Giáo và đưa rước những chủng sinh đi du học về. Một lần kia, hôm ấy là ngày 23 tháng 5 năm 1846, vâng lời cha quản trị Nhà Chung Bà Rịa, Ngài đưa thuyền sang Singapour đón Đức Cha Đa Minh Lefébre Nghĩa. Khi thuyền nhổ neo rời bến Singapour về Saigòn thì gặp trở ngại. Trên thuyền có Đức Cha Lefebre Nghĩa, cha Duclos Lộ cùng 5 chủng sinh và những đồ đạo. Thuyền đi được một quãng thì bị gió bão và bọn cướp biển rượt theo nên thuyền không hề đi đúng hẹn như đã giám sát và xếp đặt trước ; do đó bị lỡ hẹn. Bị lênh đênh trên biển cả mãi tới ngày 6 tháng 6 thuyền mới vào tới cửa Cần Giờ. Theo như sự xếp đặt trước, thì ông trùm Huy họ Chợ Quán phải xuất hiện để đón Đức Cha. Ông đã chờ đón ở đó 6 ngày rồi mà không thấy có tin tức gì, ông bèn giả bộ đi lượm củi rồi quay trở lại .Về tới nơi, ông chủ thuyền Lê Văn Gẫm biết đang bị theo dõi sát nút nên đã khôn ngoan cho thuyền chờ thêm hai ngày nữa mới cập bến. Chờ mãi mà không thấy ai ra đón, Ngài quyết định hành động cho thuyền vào bến Saigòn. Thuyền đã đi qua được một đồn canh thì không may lại gặp chiếc thuyền đi tuần tiễu chặn lại, Ngài nhanh trí hối lộ cho bọn lính 10 nén bạc, bọn lính vui tươi nhận. Nhưng sau đó vì bị lộ nên bọn lính quay lại trả tiền rồi áp tải thuyền của ông Lê Văn Gẫm về Bến Nghé .Tới Bến Nghé, họ bắt Đức Cha Lefèbre Nghĩa và cha Duclos Lộ về giam ở Công Quán. Cha Lộ chết rũ tù ngày 17 tháng 7 năm 1846. Đức Cha Lefèbre Nghĩa thì họ giải về kinh đô Phú Xuân, vua Thiệu Trị ra án xử trảm, sau vua nghĩ lại, đổi thành án trục xuất về Singapour, còn những người Nước Ta khác trên thuyền đều bị bắt giải về nhà giam Saigòn. Nhưng chỉ một mình ông Lê Văn Gẫm bị trói và đeo gông vì đã tự nhận là người chủ thuyền đi đón Đức Cha và những người trên thuyền .Bị giam trong ngục ít ngày thì Ngài bị dẫn ra trước mặt những quan để lấy khẩu cung, bị đánh đau đớn và bắt Ngài bước qua Thập Giá. Dù bị đánh đập và làm khổ nhục, Ngài vẫn hiên ngang chịu đựng, nhất định không chịu bỏ đạo và bước lên ảnh tượng Chúa Trong thời hạn bị giam 7 tháng trong tù, cha Thán cải trang vào thăm, giải tội và đưa Minh Thánh Chúa 3 lần, cha Phan Văn Minh sau này cũng được phúc tử vì đạo, cũng vào thăm, an ủi và khuyến khích. Các tín hữu Thị Nghè, Chợ Quán, An Nhơn, Họ Lăng Chí Hoà cũng rủ nhau tới viếng thăm người chiến sỹ đồng đạo. Thân phụ Ngài và người em kế là Phaolô Bằng vì liên hệ cũng bị bắt, còn bà mẹ thì cũng phải trốn lén lút và cũng đã tìm đường vào thăm Ngài được một lần. Được gặp gỡ những người thân yêu, Ngài luôn tỏ ra vui tươi, hiên ngang, đáng tin cậy vào Chúa chứ không hề tỏ ra sợ hãi đòn vọt, tra tấn và ngay cả sự chết .Trước sự cương quyết và lòng tin sắt đá của Ngài, vua Thiệu Trị phê án tử hình cho Ngài. Ngày 11 tháng 5 năm 1847 Ngài được đưa tới pháp trường Da Còm, nay là xứ Chợ Đũi. Được tin, rất nhiều giáo dân cũng như những người lương kéo nhau tới để tận mắt chứng kiến cái chết gan góc của người chiến sỹ Chúa Kitô. Trong số người hiện hữu có ba người em của Ngài là Tôma Trọng, Phaolô Bằng, Anê Nguyện. Ông trùm Phước và ông Phaolô Bằng phải khó khăn vất vả xô đẩy đám đông để cha Thán đến gần giải tội lần sau cuối cho Ngài .Khi nghe tiếng chiêng tiếng trống vang lên, và thấy những tiếng gào thét thương tiếc của đám đông chung quanh, tên lý hình không giữ được bình tĩnh nên phải chém tới ba lần, đầu vị tử đạo mới lìa khỏi cổ. Đầu vừa rơi xuống đất thì ba người em và những người tín hữu đã nhanh gọn xô vào thấm máu, lấy khăn bọc đầu Ngài rồi đặt xác và đầu Ngài lên chiếc võng, khiêng về an táng tại nhà thời thánh Chợ Quán. Cha Thán làm lễ an táng còn ông trùm Phước thì mua được xiềng xích, và tấm thẻ trao cho cha Miche .Đức Giáo Hoàng Lêô XIII đã tôn phong Ngài lên bặc Chân Phước ngày 27 tháng 5 năm 1900 và Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã nâng Ngài lên hàng Hiển Thánh Tử Đạo ngày 19 tháng 6 năm 1988

Thánh Mathêu Lê Văn Gẫm

Áo dài gấm thắt khăn xanhBảng ghi thật rõ tội danh lính cầmHãy rao to chớ nói thầmRao cho thật đúng, đừng lầm đừng saiNgười mang áo gấm là ai ?Chính Lê văn Gẫm là người như ta

Lời trên thánh Gẫm nói ra

Thẻ ghi Lê Bối đạo tà Gia TôHạ Châu đến Sanh Ga Po ( Nước Singapore )Mã Lai đón đạo trưởng vô nước nhàChánh quyền bắt được không thaKhông nghe quá khoá lệnh ra chém đầuBị tra Lê Gẫm xưng tâu :Xưng tên là Bửu quan mau đổi liềnĐổi ngay thành Bối đặt tênHai danh Bửu Bối nói lên ý lòngHiên ngang tiến giữa đám đôngÝ Ngài lưu lại một dòng máu thiêngMai sau rõi bước trung kiênTheo Cha đừng sợ xích xiềng gươm đaoNếu cần phải ngã xuống đào

Xác tan hồn sẽ được vào Thiên Cung

Gia đình Công giáo đạo dòng

Ngụ làng Long Đại Gò Công Biên Hoà (Trương Hoàng)

Lm. Nguyễn Đức Việt Châu, SSS