Trình tự thủ tục tố tụng trọng tài thương mại so sánh với trình tự thủ tục giải quyết tại tòa án.

Trình tự thủ tục tố tụng trọng tài thương mại so sánh với trình tự thủ tục xử lý tại TANDTC .

Trọng tài thương mại là phương pháp xử lý tranh chấp do những bên thoả thuận và được triển khai theo pháp luật của Luật này. Trọng tài thương mại là phương pháp xử lý những yếu tố tương quan đến thương mại, bảo vệ người tiêu dùng bằng việc hai bên tương quan thống nhất một bên thứ 3 đứng ra giải quyết và xử lý. Bên thứ 3 đó gọi là trọng tài thương mại. Khi xử lý tranh chấp bằng hình thức này, những bên tương quan phải tuân thủ quyết định hành động của trọng tài thương mại. Tòa án là cơ quan tài phán trong cỗ máy nhà nước nhân danh quyền lực tối cao của nhà nước để đưa ra phán quyết theo trình tự thủ tục tố tụng .

Trọng tài thương mại là phương pháp xử lý tranh chấp do những bên thoả thuận và được triển khai theo lao lý của Luật này. Trọng tài thương mại là phương pháp xử lý những yếu tố tương quan đến thương mại, bảo vệ người tiêu dùng bằng việc hai bên tương quan thống nhất một bên thứ 3 đứng ra giải quyết và xử lý. Bên thứ 3 đó gọi là trọng tài thương mại. Khi xử lý tranh chấp bằng hình thức này, những bên tương quan phải tuân thủ quyết định hành động của trọng tài thương mại .

Tòa án là cơ quan tài phán trong bộ máy nhà nước nhân danh quyền lực của nhà nước để đưa ra phán quyết theo trình tự thủ tục tố tụng.

Trình tự giải quyết tranh chấp tại trọng tài thương mại:

Tranh chấp giữa những bên hoàn toàn có thể được xử lý tại Hội đồng trọng tài do TT trọng tài tổ chức triển khai hoặc tại Hội đồng trọng tài do những bên xây dựng. Giải quyết theo hình thức nào do những bên thỏa thuận hợp tác .

Trình tự giải quyết tranh chấp tại Hội đồng trọng tài của Trung tâm trọng tài.

Đơn kiện và thụ lí đơn kiện

Để trong bước đầu của quy trình tố tụng trọng tài, nguyên đơn phải gửi đơn kiện đến TT trọng tài mà những bên đã thỏa thuận hợp tác lựa chọn. ( trong trường hợp xử lý bằng TT trọng tài ). Trong quy trình tố tụng những bên hoàn toàn có thể bổ trợ, sửa đổi đơn kiện .
Căn cứ theo Điều 30 Luật trọng tài thương mại 2010 lao lý về đơn kiện như sau : Trường hợp xử lý tranh chấp tại Trung tâm trọng tài, nguyên đơn phải làm đơn khởi kiện gửi đến Trung tâm trọng tài. Trường hợp vụ tranh chấp được xử lý bằng Trọng tài vụ việc, nguyên đơn phải làm đơn khởi kiện và gửi cho bị đơn .
Đơn khởi kiện gồm có những nội dung sau đây : Ngày, tháng, năm làm đơn khởi kiện ; Tên, địa chỉ của những bên ; tên, địa chỉ của người làm chứng, nếu có ; Tóm tắt nội dung vụ tranh chấp ; Cơ sở và chứng cứ khởi kiện, nếu có ; Các nhu yếu đơn cử của nguyên đơn và giá trị vụ tranh chấp ; Tên, địa chỉ người được nguyên đơn chọn làm Trọng tài viên hoặc ý kiến đề nghị chỉ định Trọng tài viên. Kèm theo đơn khởi kiện, phải có thỏa thuận hợp tác trọng tài, bản chính hoặc bản sao những tài liệu có tương quan .
Một trong những nội dung quan trọng của đơn kiện là nguyên đơn chỉ ra đơn cử thông tin về người được nguyên đơn chọn làm trọng tài viên. Cùng theo đơn kiện những bên cần gửi theo bản thỏa thuận hợp tác trọng tài, đây là tài liệu quan trọng để TT trọng tài nhìn nhận tranh chấp có được thụ lí hay không. Nếu những bên không có thoả thuận khác hoặc quy tắc tố tụng của Trung tâm trọng tài không có lao lý khác, trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện, những tài liệu kèm theo và chứng từ nộp tạm ứng phí trọng tài, Trung tâm trọng tài phải gửi cho bị đơn bản sao đơn khởi kiện của nguyên đơn và những tài liệu theo pháp luật tại khoản 3 Điều 30 của Luật này .
Thời hiệu khởi kiện theo tố tụng trọng tài là hai năm kể từ thời gian quyền và quyền lợi hợp pháp bị xâm hại .

Tự bảo vệ của bị đơn

Theo Điều 35 LTTTM 2010, trong thời hạn luật định bị đơn phải gửi cho TT trọng tài bản tự bảo vệ so với tranh chấp xử lý tại TT trọng tài. Đối với vụ tranh chấp được xử lý tại Trung tâm trọng tài, nếu những bên không có thoả thuận khác hoặc quy tắc tố tụng của Trung tâm trọng tài không có pháp luật khác, thì trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện và những tài liệu kèm theo, bị đơn phải gửi cho Trung tâm trọng tài bản tự bảo vệ. Theo nhu yếu của một bên hoặc những bên, thời hạn này hoàn toàn có thể được Trung tâm trọng tài gia hạn địa thế căn cứ vào diễn biến đơn cử của vụ việc .
Đối với vụ tranh chấp được xử lý bằng Trọng tài vụ việc, nếu những bên không có thoả thuận khác, thì trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện của nguyên đơn và những tài liệu kèm theo, bị đơn phải gửi cho nguyên đơn và Trọng tài viên bản tự bảo vệ, tên và địa chỉ của người mà mình chọn làm Trọng tài viên .
Trường hợp bị đơn cho rằng vụ tranh chấp không thuộc thẩm quyền của Trọng tài, không có thoả thuận trọng tài, thoả thuận trọng tài vô hiệu hoặc thỏa thuận hợp tác trọng tài không hề triển khai được thì phải nêu rõ điều đó trong bản tự bảo vệ .

Luật tố tụng trọng tài 2010 tại Điều 36. Đơn kiện lại của bị đơn

1. Bị đơn có quyền kiện lại nguyên đơn về những yếu tố có tương quan đến vụ tranh chấp .
2. Đơn kiện lại của bị đơn phải được gửi cho Trung tâm trọng tài. Trong trường hợp vụ tranh chấp được xử lý bằng Trọng tài vụ việc, đơn kiện lại phải gửi cho Hội đồng trọng tài và nguyên đơn. Đơn kiện lại phải được nộp cùng thời gian nộp bản tự bảo vệ .
Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được đơn kiện lại, nguyên đơn phải gửi bản tự bảo vệ cho Trung tâm trọng tài. Trường hợp vụ tranh chấp được xử lý bằng Trọng tài vụ việc, nguyên đơn phải gửi bản tự bảo vệ cho Hội đồng trọng tài và bị đơn .

Thành lập hội đồng trọng tài.

Theo lao lý tại Luật Trọng tài 2010 điều 40, nếu vụ tranh chấp được xử lý bằng trọng tài thường trực thì mỗi bên trong tranh chấp sẽ chọn một trọng tài viên và hai trọng tài viên đó sẽ cùng chọn ra một trọng tài viên thứ ba làm quản trị hội đồng trọng tài. Nếu hết hạn luật định mà bị đơn không chọn được trọng tài viên cho mình thì quản trị TT trọng tài sẽ chỉ định trọng tài viên cho bị đơn .
Chuẩn bị xử lý vụ việc Sau khi hội đồng trọng tài được xây dựng tranh chấp thương mại sẽ chính thức được chuẩn bị sẵn sàng xử lý. Quá trình này gồm những việc làm : nghiên cứu và điều tra hồ sơ, xác lập vấn đề, tích lũy chứng cứ, vận dụng những giải pháp khẩn cấp trong thời điểm tạm thời .
Hòa giải : là một trong những giải pháp tốt nhất cho việc xử lý tranh chấp tại trọng tài. Trong tố tụng trọng tài hòa giải không phải là thủ tục tố tụng bắt buộc tuy nhiên hội đồng trọng tài phải tôn trọng việc tự hòa giải của những bên. Tổ chức phiên họp xử lý tranh chấp và quyết định hành động trọng tài
Thời gian triển khai, địa diểm xử lý tranh chấp do những bên thỏa thuận hợp tác. trong trường hợp những bên không thỏa thuận hợp tác thì quản trị hội đồng trọng tài quyết định hành động thời hạn mở phiên họp xử lý tranh chấp và phải gửi giấy triệu tập cho những bên đương sự tham gia phiên họp chậm nhất là 30 ngày trước ngày mở phiên họp. Luật trọng tài 2010 tại Điều 55. Thành phần, thủ tục phiên họp xử lý tranh chấp
1. Phiên họp xử lý tranh chấp được triển khai không công khai minh bạch, trừ trường hợp những bên có thỏa thuận hợp tác khác .
2. Các bên hoàn toàn có thể trực tiếp hoặc uỷ quyền cho người đại diện thay mặt tham gia phiên họp xử lý tranh chấp ; có quyền mời người làm chứng, người bảo vệ quyền và quyền lợi hợp pháp của mình .

Các bên có thể trực tiết tham dự phiên họp giải quyết tranh chấp hoặc cử đại diện của mình, nếu bị đơn đã được gửi giấy triệu tập mà vắng mặt không có lí do thì phiên họp vẫn được tiến hành, các bên đương sự cũng có thể yêu cầu hội đồng trọng tài hoãn phiên họp giải quyết tranh chấp nếu có lí do chính đáng. Nguyên đơn đã được triệu tập hợp lệ tham dự phiên họp giải quyết tranh chấp mà vắng mặt không có lý do chính đáng hoặc rời phiên họp giải quyết tranh chấp mà không được Hội đồng trọng tài chấp thuận thì bị coi là đã rút đơn khởi kiện. Trong trường hợp này, Hội đồng trọng tài tiếp tục giải quyết tranh chấp nếu bị đơn có yêu cầu hoặc có đơn kiện lại.  Bị đơn đã được triệu tập hợp lệ tham dự phiên họp giải quyết tranh chấp mà vắng mặt không có lý do chính đáng hoặc rời phiên họp giải quyết tranh chấp mà không được Hội đồng trọng tài chấp thuận thì Hội đồng trọng tài vẫn tiếp tục giải quyết tranh chấp căn cứ vào tài liệu và chứng cứ hiện có.

Kết thúc quy trình xử lý tranh chấp hội đồng trọng tài phải đưa ra phán quyết trọng tài. Quyết định trọng tài được biểu quyết theo nguyên tắc hầu hết, nếu vụ tranh chấp do trọng tài viên duy nhất xử lý thì trọng tài viên này quyết định hành động. Quyết định của trọng tài phải bảo vệ về nội dung và hình thức theo lao lý của luật này. Phán quyết trọng tài được phát hành ngay tại phiên họp hoặc chậm nhất là 30 ngày, kể từ ngày kết thúc phiên họp ở đầu cuối. Phán quyết trọng tài phải được gửi cho những bên ngay sau ngày phát hành. Các bên có quyền nhu yếu Trung tâm trọng tài hoặc Hội đồng trọng tài vụ việc cấp bản sao phán quyết trọng tài. Phán quyết trọng tài là chung thẩm và có hiệu lực hiện hành kể từ ngày phát hành. Hết thời hạn thi hành phán quyết trọng tài mà bên phải thi hành phán quyết không tự nguyện thi hành và cũng không nhu yếu huỷ phán quyết trọng tài theo pháp luật tại Điều 69 của Luật này, bên được thi hành phán quyết trọng tài có quyền làm đơn nhu yếu Cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền thi hành phán quyết trọng tài .

Trình tự giải quyết tranh chấp tại Hội đồng trọng tài vụ việc

Trường hợp vụ tranh chấp được xử lý bằng Trọng tài vụ việc, nguyên đơn phải làm đơn khởi kiện và gửi cho bị đơn. Kèm theo đơn khởi kiện, phải có thỏa thuận hợp tác trọng tài, bản chính hoặc bản sao những tài liệu có tương quan. Trường hợp tranh chấp được xử lý bằng Trọng tài vụ việc, nếu những bên không có thoả thuận khác, thì thời gian mở màn tố tụng trọng tài được tính từ khi bị đơn nhận được đơn khởi kiện của nguyên đơn. Đối với vụ tranh chấp được xử lý bằng Trọng tài vụ việc, nếu những bên không có thoả thuận khác, thì trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện của nguyên đơn và những tài liệu kèm theo, bị đơn phải gửi cho nguyên đơn và Trọng tài viên bản tự bảo vệ, tên và địa chỉ của người mà mình chọn làm Trọng tài viên .

Luật trọng tài 2010 tại Điều 41. Thành lập Hội đồng trọng tài vụ việc

Trường hợp những bên không có thoả thuận khác, việc xây dựng Hội đồng trọng tài vụ việc được lao lý như sau :
1. Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày bị đơn nhận được đơn khởi kiện của nguyên đơn, bị đơn phải chọn Trọng tài viên và thông tin cho nguyên đơn biết Trọng tài viên mà mình chọn. Hết thời hạn này, nếu bị đơn không thông tin cho nguyên đơn tên Trọng tài viên mà mình chọn và những bên không có thoả thuận khác về việc chỉ định Trọng tài viên, thì nguyên đơn có quyền nhu yếu Tòa án có thẩm quyền chỉ định Trọng tài viên cho bị đơn ;
2. Trường hợp vụ tranh chấp có nhiều bị đơn, thì những bị đơn phải thống nhất chọn Trọng tài viên trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện của nguyên đơn và những tài liệu kèm theo. Hết thời hạn này, nếu những bị đơn không chọn được Trọng tài viên và nếu những bên không có thoả thuận khác về việc chỉ định Trọng tài viên, thì một hoặc những bên có quyền nhu yếu Tòa án có thẩm quyền chỉ định Trọng tài viên cho những bị đơn ;
3. Trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày được những bên chọn hoặc được Tòa án chỉ định, những Trọng tài viên bầu một Trọng tài viên khác làm quản trị Hội đồng trọng tài. Trong trường hợp không bầu được quản trị Hội đồng trọng tài và những bên không có thoả thuận khác thì những bên có quyền nhu yếu Tòa án có thẩm quyền chỉ định quản trị Hội đồng trọng tài ;
4. Trong trường hợp những bên thoả thuận vụ tranh chấp do một Trọng tài viên duy nhất xử lý nhưng không chọn được Trọng tài viên trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày bị đơn nhận được đơn khởi kiện, nếu những bên không có thoả thuận nhu yếu một Trung tâm trọng tài chỉ định Trọng tài viên, thì theo nhu yếu của một hoặc những bên, Tòa án có thẩm quyền chỉ định Trọng tài viên duy nhất ;
5. Trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày nhận được nhu yếu của những bên lao lý tại những khoản 1, 2, 3 và 4 của Điều này, Chánh án Tòa án có thẩm quyền phải phân công một Thẩm phán chỉ định Trọng tài viên và thông tin cho những bên .
Đối với vụ tranh chấp do Hội đồng trọng tài vụ việc xử lý, việc đổi khác Trọng tài viên sẽ do những thành viên còn lại của Hội đồng trọng tài quyết định hành động. Trong trường hợp những thành viên còn lại của Hội đồng trọng tài không quyết định hành động được hoặc nếu những Trọng tài viên hay Trọng tài viên duy nhất phủ nhận xử lý tranh chấp, thì trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được nhu yếu của một hoặc những Trọng tài viên nói trên, của một hoặc những bên tranh chấp, Chánh án Toà án có thẩm quyền phân công một Thẩm phán quyết định hành động về việc biến hóa Trọng tài viên. Quyết định của quản trị Trung tâm trọng tài hoặc của Toà án trong trường hợp pháp luật tại khoản 3 và khoản 4 Điều này là quyết định hành động ở đầu cuối. Trình tự, thủ tục thực thi phiên họp xử lý tranh chấp so với Trọng tài vụ việc do những bên thỏa thuận hợp tác .

So sánh với giải quyết tranh chấp của tòa án

Điểm giống

– Đối tượng xử lý là tranh chấp kinh tế
– Các bên có quyền tự hòa giải, nhu yếu hòa giải hoặc nhu yếu xử lý tranh chấp .
– Phán quyết của tòa án nhân dân và của trọng tài thương mại khi thực thi do cơ quan thi hành án triển khai .

Điểm khác

– Tố tụng TANDTC được triển khai công khai minh bạch còn xử lý tranh chấp được triển khai không công khai minh bạch ( Điều 39 – Luật trọng tài thương mại 2010 )
– Đối với xử lý tranh chấp ở tòa án nhân dân thì không được chọn khu vực xét xử phải theo thẩm quyền tòa án nhân dân trong Bộ luật tố tụng dân sự còn xử lý theo trọng tài thương mại được thỏa thuận hợp tác khu vực xử lý tranh chấp
– Thủ tục
Đối với tòa án nhân dân, thủ tục theo trình tự của Bộ luật tố tụng dân sự
+ Thủ tục xử lý vụ án tại tòa xét xử sơ thẩm gồm có khởi kiện, thụ lý vụ án, hòa giải và chuẩn bị sẵn sàng xét xử, mở phiên tòa xét xử
+ Thủ tục xét xử phúc thẩm nếu có kháng nghị
+ Thủ tục xét xử lại bản án, quyết định hành động đã có hiệu lực thực thi hiện hành pháp lý : gồm có thủ tục giám đốc thẩm và tái thẩm
Còn so với thủ tục xử lý trọng tài thương mại theo quy định Luật trọng tài thương mại 2010 gồm 6 bước : Đơn kiện và thụ lí đơn kiện ; tự bảo vệ của bị đơn ; Thành lập hội đồng trọng tài ; Chuẩn bị xử lý vụ việc Sau khi hội đồng trọng tài được xây dựng trành chấp thương mại sẽ chính thức được sẵn sàng chuẩn bị xử lý ; Hòa giải ; Tổ chức phiên họp xử lý tranh chấp và quyết định hành động trọng tài .

Luật sư Phạm Thị Bích Hảo