Trọng tài bóng đá “phủi”

Lau vội những giọt mồ hôi nhễ nhại trên mặt, trọng tài Nguyễn Thế Hải (34 tuổi, ngụ ấp 5, xã Long Phước, huyện Long Thành) nói với chúng tôi: “Nghỉ hè rồi, học sinh thuê sân đá bóng vào buổi chiều nhiều lắm. Ở đây có 2 sân bóng 7 người, trọng tài chúng tôi có 3 người, nên cũng tiện thay phiên nhau “cầm còi”.

Hai trọng tài Nguyễn Thế Hải (trái) và La Văn Sang kiểm tra còi, thẻ trước khi bắt đầu trận đấu.
Hai trọng tài Nguyễn Thế Hải (trái) và La Văn Sang kiểm tra còi, thẻ trước khi bắt đầu trận đấu.

Để trở thành trọng tài bóng đá, ngoài niềm đam mê với trái bóng tròn, còn phải trải qua lớp giảng dạy trọng tài của Hội đồng Trọng tài Nước Ta. Có được chứng từ hành nghề, trọng tài mới được tham gia tinh chỉnh và điều khiển trận đấu, kể cả những giải nghiệp dư, hay những trận đấu “ phủi ” ( bóng đá trào lưu, bóng đá đường phố … ) .

* Nghề nguy hiểm

“Kể ra thì nhiều người không tin, nhưng thực sự nghề trọng tài bóng đá rất nguy hiểm, nhất là ở những sân đá “phủi”. Ở các giải chuyên nghiệp, trọng tài còn được lực lượng bảo vệ đảm bảo an toàn rời sân, còn ở đây thì khác. Nhiều khi trọng tài điều khiển trận đấu trong sân, bên ngoài khán giả la ó đòi hành hung trọng tài vì những quyết định họ cho là sai lầm, nhất là ở những trận bóng mà người bên ngoài sân đặt cược số tiền lớn vào một trong hai đội. Khi đó, bảo vệ chúng tôi an toàn rời sân chỉ có… chủ sân bóng mà thôi” – trọng tài Hải tâm sự.

“ Trung bình mỗi giờ thao tác ở sân bóng, chúng tôi được trả 60 ngàn đồng. Mỗi buổi chiều, chúng tôi lại ra đây để vừa cải tổ thu nhập, vừa thỏa mãn nhu cầu đam mê với trái bóng tròn và coi như đi tập thể dục buổi chiều mà vẫn kiếm được tiền vậy ” – trọng tài La Văn Sang cho biết .

Trọng tài Hải cho biết thêm, để có đủ sức khỏe thể chất và kinh nghiệm tay nghề giải quyết và xử lý những trường hợp trong trận đấu, những người tham gia lớp giảng dạy trọng tài hầu hết là giáo viên thể dục, hoặc vận động viên lớn tuổi. “ Trên kim chỉ nan thì không có số lượng giới hạn thành phần tham gia huấn luyện và đào tạo trọng tài, nhưng với cường độ hoạt động liên tục và áp lực đè nén cao, khó có người thông thường chịu được. Ở sân bóng “ phủi ” 5-7 người, chỉ có một trọng tài tinh chỉnh và điều khiển trận đấu, nên ngoài việc giải quyết và xử lý trường hợp trong sân, trọng tài còn phải duy trì thể lực tốt để không bị chấn thương trong lúc chạy theo cầu thủ ” – trọng tài Hải nhấn mạnh vấn đề .
Trong một hiệp bóng đá “ phủi ” lê dài 30 phút, cầu thủ khi xuống sức hoàn toàn có thể tạm nghỉ và trở lại tranh tài sau khi phục sinh thể lực, riêng trọng tài phải hoạt động giải trí liên tục. Ngoài việc duy trì thể lực, trọng tài phải có con mắt phán đoán tinh tường, bao quát toàn sân và phải lường trước được những va chạm hoàn toàn có thể xảy ra, từ đó “ cắt còi ” đúng lúc .
“ Có nhiều lúc trọng tài thổi sai, phân định trường hợp không rõ ràng. Khi đó, nếu có nhiều cầu thủ phản hồi và nhận ra được sai lầm đáng tiếc của mình, trọng tài phải biết nhu yếu đội bóng giữ bình tĩnh, đồng thời nhận lỗi của mình ngay. Dù theo luật, khi trọng tài đã ra quyết định hành động thì không hề đổi lại, nhưng trọng tài vẫn phải khôn khéo tìm cách thuyết phục đội bóng bị thiệt để trận đấu liên tục và để tránh bản thân bị hành hung ” – trọng tài La Văn Sang ( 50 tuổi, ngụ ấp Tập Phước, xã Long Phước ) san sẻ .

* Tình yêu với trái bóng

Theo lời ông Sang, phần lớn trọng tài sân bóng “phủi” là những người trước đó đam mê bóng đá, đến tuổi nghỉ không muốn chịu cảnh ngồi bên ngoài xem, nên đi học lớp đào tạo trọng tài về làm trọng tài “cho đỡ ghiền”. Còn với anh Hải, hiện đang làm giáo viên thể dục cho Trường THCS Phước Bình (huyện Long Thành), ngoài mục đích thỏa mãn đam mê, anh còn coi công việc làm trọng tài nghiệp dư như một việc làm ngoài giờ đúng với chuyên môn của mình.

“ Thời còn sinh viên, suốt ngày tôi chạy theo những trận bóng “ phủi ” với bè bạn, đội nào thiếu người thì xin vào đá cho đỡ “ ghiền “. Đến khi đi dạy thì tụ tập bè bạn, đồng nghiệp tham gia vài trận bóng đá trào lưu. Giờ có tuổi rồi, dù bản thân còn sức khỏe thể chất, nhưng bạn hữu đồng trang lứa không còn ai tham gia nữa, nên đành làm trọng tài vậy. Ở trường thì huấn luyện và đào tạo học viên, hết giờ dạy tôi lại ra đây tinh chỉnh và điều khiển trận đấu bóng cho học viên của mình. Điều này khiến tình cảm thầy trò thêm gắn bó và tôi cầm còi cũng tự do hơn ” – trọng tài Hải bộc bạch .

Trọng tài Nguyễn Thế Hải (bìa phải) xử lý tình huống trên sân bóng.
Trọng tài Nguyễn Thế Hải (bìa phải) xử lý tình huống trên sân bóng.

Trước khi vào trận đấu, việc tiên phong mà mỗi trọng tài phải thực thi là kiểm tra còi, thẻ và khởi động cho nóng người, đặc biệt quan trọng không được siêu thị nhà hàng trước khi khởi đầu trận đấu. Do cường độ hoạt động liên tục và lượng hoạt động rất nhiều nên ngay cả lúc nghỉ ngơi, trọng tài vẫn phải thở, uống nước, hay ngồi … một cách có khoa học và chậm rãi .
Trọng tài Hải cho biết, là một giáo viên thể dục, anh biết rất rõ việc nghỉ ngơi đúng cách sẽ đem đến hiệu suất cao gì và tránh được những chấn thương không đáng có nếu xảy ra va chạm với cầu thủ trên sân. Ở độ tuổi trên 30, khi khung hình không còn dẻo dai như trước, những người làm việc làm tương quan đến hoạt động mạnh rất dễ bị chấn thương, ngay cả lúc không xảy ra va chạm .
“ Nhiều người trong mái ấm gia đình nói tui đã 50 tuổi thì nên nghỉ ngơi, ra sân chạy với mấy đứa nhỏ có ngày chấn thương mà mang họa. Nhưng từ lúc còn trẻ, tui đã mê đá bóng rồi. Ở cái tuổi này, sức khỏe thể chất đi xuống nhanh, chấn thương lại lâu hồi sinh, nên trước khi vào trận đấu tui phải sẵn sàng chuẩn bị rất kỹ. Ngoài việc quan sát hướng vận động và di chuyển của cầu thủ để tránh va phải, trọng tài còn phải quan tâm đến những cổ động viên hay cầu thủ dự bị đứng bên ngoài mép sân để tránh vấp phải họ. Làm trọng tài sân bóng “ phủi ” có vẻ như chỉ có hai con mắt là không đủ. Bởi trọng tài sân bóng “ phủi ” vừa phải nhìn diễn biến trận đấu, vừa phải canh hướng chuyển dời, vừa phải coi chừng “ vật thể lạ ” do cổ động viên ném ” – nói đoạn, trọng tài Sang quay lại với trận bóng dang dở của mình .

Trời tối dần, đèn cao áp trên sân bóng được bật lên, số lượng người tới thuê sân đá bóng ngày một đông, 2 trọng tài Hải và Sang phải làm việc liên tục. Trước khi vào điều khiển một trận bóng nữa, trọng tài Hải quay sang nói với chúng tôi: “Hôm nay có một trọng tài nghỉ nên 2 người chúng tôi phải làm việc nhiều một chút. Tuy có mệt, nhưng bù lại rất vui, được thỏa mãn niềm đam mê của mình là hạnh phúc nhất rồi…”. Chào chúng tôi, trọng tài Hải lại nhanh chóng vào sân để làm thủ tục cho trận đấu bóng bắt đầu trong tiếng hò reo của khán giả hai đội.

Đăng Tùng