“Thẻ vàng” của EC với thuỷ sản Việt Nam: Cảnh báo “bay màu” vàng sang đỏ

Theo VOV-Thứ tư, ngày 27/10/2021 06:59 GMT+7

Theo kế hoạch, thời điểm ngày hôm nay ( 27/10 ), Ủy ban châu Âu ( EC ) sẽ có nhìn nhận về những nỗ lực của Việt Nam trong việc gỡ ” thẻ vàng ” với thủy sản. Hôm nay cũng tròn 4 năm EC chính thức áp ” thẻ vàng ” với thủy sản Việt Nam .Theo bà Phan Thị Huệ – Vụ trưởng Vụ Pháp chế – Thanh tra ( Tổng cục Thủy sản – Bộ NN-PTNT ) : ” EC khẳng định chắc chắn còn 1 tàu cá vi phạm vùng biển quốc tế thì không rút ” thẻ vàng “. Báo cáo hồi tháng 5/2021 của EC có 1 số ít điểm cảnh báo nhắc nhở với Việt Nam trong đó có việc Thủy sản Việt Nam khó trụ hạng, ” bay màu ” vàng sang đỏ .

Sau 4 năm bị EC áp “thẻ vàng”, Việt Nam đã có những nỗ lực trong việc ngăn chặn, chấm dứt được tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm khai thác hải sản ở các nước, quốc đảo Thái Bình Dương. Tuy nhiên, tình hình tàu cá vi phạm vùng biển các nước trong khu vực như Indonesia, Malaysia, Thái Lan… có giảm so với trước nhưng chưa vững chắc. Xử phạt các hành vi khai thác IUU đã có kết quả bước đầu, một số tỉnh bước đầu đã xử phạt các tàu vi phạm vùng biển nước ngoài, ngắt kết nối VMS như: Cà Mau, Kiên Giang, Bến Tre, Tiền Giang, Quảng Ngãi, Bình Định, B.Th. Năm 2020, phạt 2.468 vụ với tổng số tiền xử phạt là 61.904.462.000 đồng. Từ đầu năm 2021 đến nay, phạt 1.527 vụ với tổng số tiền xử phạt là hơn 13,6 tỷ đồng.

Thẻ vàng của EC với thuỷ sản Việt Nam: Cảnh báo “bay màu” vàng sang đỏ - Ảnh 1.

EC cũng đánh giá cao và ghi nhận sự cam kết, quyết tâm chính trị và nỗ lực của Việt Nam; sự thiện chí, hợp tác, minh bạch và trung thực của Việt Nam trong việc cung cấp thông tin, trao đổi giữa hai bên (Cơ sở dữ liệu tàu cá, số liệu tàu vi phạm vùng biển nước ngoài, dữ liệu xử phạt…). Ban hành được khung pháp lý đảm bảo tính toàn diện, phù hợp với chuẩn mực quốc tế, đảm bảo hướng tới nghề cá bền vững, có trách nhiệm và hội nhập quốc tế.

Tuy nhiên, tình hình tàu cá vi phạm vùng biển những nước trong khu vực vẫn xảy ra, còn diễn biến phức tạp, những tỉnh như Kiên Giang, Cà Mau, Tỉnh Bình Định, Bà Rịa – Vũng Tàu ; Việc tìm hiểu, giải quyết và xử lý những hành vi môi giới, móc nối đưa tàu cá đi khai thác trái phép ở vùng biển quốc tế còn hạn chế, vẫn chưa đưa ra giải quyết và xử lý được trường hợp nào để răn đe, giáo dục … .Ngày 14/5/2021 thông tin 1 số ít nhận định và đánh giá của DG-MARE so với báo cáo giải trình quy trình tiến độ của Việt Nam, EC nhận thấy những yếu tố nghiêm trọng trong việc thực thi khung pháp lý mới và việc tuân thủ đặc biệt quan trọng trong việc : Các đoàn kiểm tra IUU đến những tỉnh cho thấy việc triển khai khung pháp lý về thủy sản vẫn còn nhiều thiếu sót ; Số lượng tàu trên 24 m đi ra khỏi vùng biển Việt Nam còn rất cao ( 260 tàu từ ngày 1/1/2020 đến ngày 15/10/2020 .

Chưa biết ngày nào gỡ được “thẻ vàng”!

Theo bà Nguyễn Thị Thu Sắc – Phó quản trị Thương Hội Chế biến và xuất khẩu thuỷ sản ( VASEP ) cho biết : Trong trường hợp bị EU phạt thẻ đỏ thì tác động ảnh hưởng trước mắt thời gian ngắn với thuỷ sản Việt Nam là cấm thương mại so với món ăn hải sản khai thác của Việt Nam, vì không phân phối được qui định IUU.

Theo ước tính, ngành khai thác thuỷ sản của Việt Nam sẽ mất đi 380 triệu USD/năm nếu thị trường này bị đóng cửa, và tác động gián tiếp đối với ngành thuỷ sản rất nghiêm trọng. Các tác động gián tiếp với thuỷ sản nuôi trồng bao gồm uy tín ngày càng sụt giảm, áp lực nhiều hơn từ hải quan, không tận dụng được EVFTA, quan trọng là ngành thuỷ sản Việt Nam mất đi thị trường châu Âu với giá trị 480 triệu USD. Trong trung hạn, nếu lệnh cấm kéo dài trong 2-3 năm, sẽ gây ra những gián đoạn cho ngành thuỷ sản, trong đó khai thác thuỷ sản sẽ bị thu hẹp khoảng 30% về qui  mô sản lượng.

Thẻ vàng của EC với thuỷ sản Việt Nam: Cảnh báo “bay màu” vàng sang đỏ - Ảnh 2.Ông Trần Đình Luân – Tổng cục trưởng Tổng cục Thuỷ sản .Ông Trần Đình Luân – Tổng cục trưởng Tổng cục Thuỷ sản cho rằng, việc quản trị tàu cá của ta lúc bấy giờ còn rất khó khăn vất vả. Chúng ta có trên 90.000 tàu cá khai thác trên biển, trong khi châu Âu chỉ có hơn 1.000 tàu cá. Chưa kể những đội tàu của ta hoạt động giải trí nhỏ lẻ, khiến cho công tác làm việc quản trị, giám sát gặp nhiều khó khăn vất vả. ” Tổ đội của tất cả chúng ta đã đi vào thực ra hay chưa, hay đó chỉ là hình thức để hưởng chính sách, chủ trương ” – ông Luân đặt yếu tố .

Ngoài việc tăng cường các chế tài xử phạt, giám sát tàu cá, việc cần làm là các DN chế biến xuất khẩu thuỷ sản cần nói “không” với các loại hải sản khai thác bất hợp pháp.

Theo bà Thu Sắc tất cả chúng ta cần sớm tổ chức triển khai chợ đấu giá để xử lý điểm nghẽn này. Vì sao quốc tế họ làm lâu rồi mà tất cả chúng ta không làm được. ” Na Uy làm trực tuyến rồi. Tôi đã dự 1 cuộc đấu giá như vậy, trong vòng từ 5-6 giờ là chốt được Chi tiêu, loại món ăn hải sản rồi. Mình giờ chưa làm được cái đó. Ngư dân của mình nhiều. Mình không phải dẹp đi mạng lưới hệ thống nội vựa. Phải có góp vốn đầu tư của chính phủ nước nhà. Chợ đấu giá bắt buộc phải làm với 28 tỉnh trên toàn nước. Cách nay 15 năm tất cả chúng ta có nói đến chuyện này mà không được chăm sóc đến ” .Lần tiên phong, ngành thuỷ sản đề xuất giảm sản lượng khai thác còn 72.000 tấn, song song đó là giảm thất thoát, dữ gìn và bảo vệ, chế biến. nhà nước đã phê duyệt Chiến lược tăng trưởng ngành thuỷ sản. nhà nước cũng ra quyết định hành động chấm hết thực trạng tàu cá vi phạm vào cuối năm nay ; đặt quyết tâm gỡ thẻ vàng vào năm 2022, tuy nhiên đây vẫn là chặng đường rất gian truân. Cảnh báo thẻ vàng của Ủy ban châu Âu ( EC ) so với xuất khẩu thủy sản của Việt Nam được dỡ bỏ hay không nhờ vào rất lớn từ chính ý thức, nghĩa vụ và trách nhiệm của mỗi chính quyền sở tại địa phương có biển và những ngư dân tham gia khai thác món ăn hải sản .

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!