Hưng Nguyên – Wikipedia tiếng Việt

Hưng Nguyên
Huyện Hưng Nguyên

Huyện
Hành chính
Vùng Bắc Trung Bộ
Tỉnh Nghệ An
Huyện lỵ Thị trấn Hưng Nguyên
Trụ sở UBND Khối 14, Thị trấn Hưng Nguyên
Phân chia hành chính 1 thị trấn, 17 xã
Thành lập 1469
Địa lý
Tọa độ:
Diện tích 159,20 km²
Bản đồ huyện Hưng Nguyên
Dân số (2019)
Tổng cộng 124.245 người[1]
Thành thị 9.660 người (8%)
Nông thôn 114.585 người (92%)
Mật độ 780 người/km²
Khác
Biển số xe 37-B1-N1-5xxxx-9xxxx
Website hungnguyen.nghean.gov.vn

Hưng Nguyên là một huyện đồng bằng tả ngạn sông Lam nằm ở phía nam tỉnh Nghệ An, Việt Nam.

Huyện Hưng Nguyên là một huyện đồng bằng tả ngạn sông Lam, phía nam tỉnh Nghệ An, vị trí địa lý :
Dân số năm 2009 là 114.210 người. 15 % dân số theo đạo Thiên Chúa .Theo thống kê năm 2019, huyện Hưng Nguyên có diện tích quy hoạnh 159,20 km², dân số là 124.245 người, tỷ lệ dân số đạt 780 người / km². [ 1 ]
Huyện Hưng Nguyên có 18 đơn vị chức năng hành chính cấp xã thường trực, gồm có thị xã Hưng Nguyên ( huyện lỵ ) và 17 xã : Châu Nhân, Hưng Đạo, Hưng Lĩnh, Hưng Lợi, Hưng Mỹ, Hưng Nghĩa, Hưng Phúc, Hưng Tân, Hưng Tây, Hưng Thành, Hưng Thịnh, Hưng Thông, Hưng Trung, Hưng Yên Bắc, Hưng Yên Nam, Long Xá, Xuân Lam .
Từ thời Hùng Vương, cụ tổ Trần Văn Bảo khai sinh ra Hưng Nguyên là địa phận cư ngụ của người Việt cổ. Năm 1469, vua Lê Thánh Tông đã ra chỉ dụ kiểm soát và điều chỉnh lại map hành chính và tên huyện Hưng Nguyên chính thức sinh ra từ đó .Năm 1490, niên hiệu Hồng Đức thứ 21, đời vua Lê Thánh Tông, Hưng Nguyên là một huyện thuộc phủ Anh Đô, xứ Nghệ An. Sau đó xứ Nghệ An đổi thành trấn Nghệ An. Hưng Nguyên là lỵ sở của đạo Nghệ An qua những Triều đại Trần – Lê – Nguyễn suốt gần 300 năm .Năm 1831, niên hiệu Minh Mệnh thứ 12, trấn Nghệ An tách thành 2 tỉnh Nghệ An và TP Hà Tĩnh : huyện Hưng Nguyên thuộc phủ Anh Đô, tỉnh Nghệ An .Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, huyện Hưng Nguyên thuộc tỉnh Nghệ An. Huyện Hưng Nguyên khi đó gồm 27 xã : Hưng Châu, Hưng Chính, Hưng Đạo, Hưng Đông, Hưng Hòa, Hưng Khánh, Hưng Lam, Hưng Lĩnh, Hưng Lộc, Hưng Lợi, Hưng Long, Hưng Mỹ, Hưng Nhân, Hưng Phú, Hưng Phúc, Hưng Tân, Hưng Tây, Hưng Thái, Hưng Thắng, Hưng Thịnh, Hưng Thông, Hưng Tiến, Hưng Trung, Hưng Vĩnh, Hưng Xá, Hưng Xuân, Hưng Yên .Ngày 26 tháng 12 năm 1970, 4 xã : Hưng Hòa, Hưng Lộc, Hưng Đông, Hưng Vĩnh và một phần xã Hưng Chính được sáp nhập vào thành phố Vinh. [ 2 ]

Ngày 13 tháng 11 năm 1986, thành lập thị trấn Thái Lão (thị trấn huyện lỵ huyện Hưng Nguyên) trên cơ sở 99 ha diện tích tự nhiên với 290 nhân khẩu của xã Hưng Thái, 110 ha diện tích tự nhiên với 340 nhân khẩu của xã Hưng Đạo.

Sau nhiều lần chia tách, biến hóa địa giới hành chính, đến năm 1998, địa giới huyện Hưng Nguyên được xác lập như lúc bấy giờ ( do sáp nhập thị xã Thái Lão và xã Hưng Thái thành thị xã Hưng Nguyên ngày 15 tháng 9 năm 1998 ) .Ngày 17 tháng 4 năm 2008, xã Hưng Chính ; 174 ha diện tích quy hoạnh tự nhiên và 3.043 người của xã Hưng Thịnh sáp nhập vào thành phố Vinh .Ngày 9 tháng 2 năm 2009, chia xã Hưng Yên thành 2 xã : Hưng Yên Bắc và Hưng Yên Nam .Ngày 17 tháng 12 năm 2019, Ủy ban Thường vụ Quốc hội phát hành Nghị quyết 831 / NQ-UBTVQH14 về việc sắp xếp những đơn vị chức năng hành chính cấp xã thuộc tỉnh Nghệ An ( nghị quyết có hiệu lực thực thi hiện hành từ ngày 1 tháng 1 năm 2020 ) [ 3 ]. Theo đó :

  • Sáp nhập xã Hưng Xá và xã Hưng Long thành xã Long Xá
  • Sáp nhập xã Hưng Lam và xã Hưng Xuân thành xã Xuân Lam
  • Sáp nhập xã Hưng Phú và xã Hưng Khánh thành xã Hưng Thành
  • Sáp nhập xã Hưng Nhân và xã Hưng Châu thành xã Châu Nhân
  • Sáp nhập xã Hưng Tiến và xã Hưng Thắng thành xã Hưng Nghĩa.

Huyện Hưng Nguyên có 1 thị xã và 17 xã như lúc bấy giờ .

Kinh tế – xã hội[sửa|sửa mã nguồn]

Tính đến tháng 8 năm 2021, toàn huyện Hưng Nguyên đã có trên 125.000 dân. [ 4 ]
Huyện Hưng Nguyên lúc bấy giờ có những trường :

  • Mỗi xã thường có 1 trường Trung học cơ sở (trừ có bốn trường Thông – Tân – Tiến Thắng sáp nhập thành trường Trung học cơ sở Nguyễn Thị Minh Khai) và 1 trường tiểu học, riêng thị trấn Hưng Nguyên có 1 trường THCS chất lượng cao mang tên Lê Hồng Phong (trường Năng Khiếu) đã có rất nhiều học sinh xuất sắc luôn đạt danh hiệu học sinh giỏi huyện hoặc tỉnh.
  • Trường THPT Lê Hồng Phong: xã Hưng Thông
  • Trường THPT Thái Lão: thị trấn Hưng Nguyên
  • Trường THPT Nguyễn Trường Tộ: xã Hưng Trung
  • Trường THPT Phạm Hồng Thái: xã Hưng Châu
  • Trường THPT Đinh Bạt Tụy, ở xã Hưng Tân.

Ngoài ra có TT giáo dục tiếp tục, TT dạy nghề .

Văn hóa – Du lịch[sửa|sửa mã nguồn]

Thị trấn Hưng Nguyên (TT. Thái Lão cũ), cách thành phố Vinh khoảng 5 km về phía Tây, một trong những nơi diễn ra cuộc khởi nghĩa Xô viết Nghệ Tĩnh, cũng là nơi nhiều người tham gia cuộc khởi nghĩa này bị quân Pháp sát hại, hiện vẫn còn nghĩa trang và đài kỷ niệm chính thức, bảo tàng của Xô viết Nghệ Tĩnh.

Núi Lam Thành, đền vua Lê, nơi thờ bà Phạm Thị Ngọc Trần .

Danh nhân điển hình nổi bật[sửa|sửa mã nguồn]

  • Hưng Nguyên những trang lịch sử – 1995 – Tr 51.
  • Hồ sơ của Pháp trong vụ án lấy trộm súng năm 1918 ghi là Trần Thị Hai