Vì sao nước Nga bị cấm thi đấu tại Olympic Tokyo 2020?

.

Là một cường quốc về thể thao nhưng tại Thế vận hội Tokyo 2020 lần này, các VĐV Nga chỉ thi đấu dưới lá cờ của Ủy ban Olympic Nga vì lệnh cấm nước Nga thi đấu tại các kỳ Olympic và các giải đấu lớn quốc tế đang còn hiệu lực!

Các VĐV thể dục dụng cụ của Nga giành huy chương tại Tokyo 2020. Ảnh: Internet
Các VĐV thể dục dụng cụ của Nga giành huy chương tại Tokyo 2020. Ảnh: Internet

 

WADA và lệnh cấm

WADA là tên viết tắt từ tiếng Anh của Cơ quan Phòng chống Doping Thế giới ( World Anti-Doping Agency ), một tổ chức triển khai phi chính phủ, xây dựng từ tháng 10/1999 bởi Ủy ban Olympic Quốc tế ( International Olympic Committee – IOC ). Ban đầu trụ sở chính của WADA tại Lausanne, Thụy Sỹ sau đó chuyển văn phòng sang Montreal, Canada trong năm 2020. Hiện WADA có những văn phòng đại diện thay mặt trên những lục địa .

Với khẩu hiệu “ Thi đấu thật – Play True ”, trách nhiệm chính của WADA là tìm kiếm, tăng trưởng năng lượng, điều tra và nghiên cứu khoa học, khuyến khích, tăng cường hợp tác cũng như điều hành quản lý, giám sát đại chiến chống sử dụng chất kích thích ( doping ) trong thể thao trên quốc tế lúc bấy giờ .

Cơ quan này sau xây dựng đã đưa ra bộ quy ước về chống sử dụng chất kích thích trong thể thao ( World Anti-Doping Code ). Quy ước này đến nay được trên 650 tổ chức triển khai thể thao đồng ý và tuân thủ, gồm có những liên đoàn thể thao quốc tế, những tổ chức triển khai chống sử dụng chất kích thích trong thể thao của những vương quốc, Ủy ban Olympic Quốc tế và Ủy ban Thể thao người khuyết tật quốc tế .

Để phán xử một vương quốc thành viên có tuân thủ theo quy ước này hay không, IOC còn có một Tòa án Trọng tài Thể thao ( Court of Arbitration for Sport-CAS ) phán xử .

Chính IOC trải qua phán xử của CAS đã đưa ra lệnh cấm nước Nga tham gia Thế vận hội Tokyo 2020 vào tháng12 / 2019 sau một vụ bê bối sử dụng chất kích thích nổi tiếng tương quan tới Thế vận hội Sochi năm trước, làm rung chuyển quốc tế thể thao lúc đó .

Thế vận hội mùa đông Sochi năm trước tại Nga năm đó, rất nhiều đoàn thể thao là cường quốc thể thao mùa đông trên quốc tế kinh ngạc tự hỏi vì sao họ tận lực như thế mà đoàn thể thao Nga vẫn cứ nhẹ nhàng qua mặt lượm huy chương, kể cả huy chương vàng. Kết thúc thế vận hội này, Nga đứng vị trí số 1 với 33 huy chương, trong đó có 13 Huy chương Vàng ; còn Na Uy về nhì với 26 huy chương, trong đó có 11 Huy chương Vàng ; Canada về thứ ba với 25 huy chương, trong đó có 10 Huy chương Vàng .

Nhưng mọi việc không dừng ở đây. Ngay sau đó, tại Thế vận hội mùa đông dành cho người khuyết tật năm trước cũng ở Sochi, đoàn VĐV Nga đã làm “ kinh ngạc ” những nước dự giải với tổng số 80 huy chương giành được, trong đó có 30 Huy chương Vàng. Trong khi đó nước Đức về nhì đứng liền sau đó nhưng chỉ đúng 15 tấm huy chương, trong đó có 9 Huy chương Vàng .

Sự việc vỡ lở khi bí hiểm lộ ra. Đó là việc có một phòng được thiết kế xây dựng liền kề phòng xét nghiệm kiểm tra chất kích thích của Ban tổ chức triển khai. Theo lao lý, mỗi ngày cơ quan chống doping lấy mẫu thử nước tiểu của những VĐV để kiểm tra doping và để vào phòng xét nghiệm này. Nhưng khi đêm đến, khi phòng xét nghiệm ngừng hoạt động, những mẫu thử nước tiểu này lại được sửa chữa thay thế bằng những mẫu sạch đã sẵn sàng chuẩn bị trước đó ở phòng bên .

Kết quả, chẳng có VĐV Nga nào dương thế với chất kích thích, họ cứ thản nhiên tranh tài và “ thu hoạch ” huy chương. Chính người đứng đầu kế hoạch đánh cắp mẫu thử này Tiến sỹ Grigory Rodchenkov, chỉ huy của Phòng thí nghiệm cơ quan phòng chống Doping trong thể thao của Nga sau đó đã qua Mỹ và đưa sự tình này lên một bài phỏng vấn trên tờ báo lớn của Mỹ năm năm nay, cả quốc tế thể thao như ngã ngửa .

Theo một báo cáo giải trình của WADA, những quan chức nước Nga đã tổ chức triển khai một mạng lưới hệ thống che đậy rất phức tạp, bí hiểm hủy những mẫu thử nước tiểu bẩn của VĐV nước mình để sửa chữa thay thế bằng những mẫu sạch. Báo cáo này cũng lần ngược lại việc sử dụng chất kích thích phạm pháp trong thời hạn diễn ra từ Thế vận hội London 2012, từ giải Vô địch Điền kinh quốc tế tại Moscow năm 2013 và nổi bật nhất là tại Thế vận hội mùa đông Sochi năm trước .

Ủy ban Olympic Quốc tế – IOC với báo cáo trên của WADA sau đó đã đưa ra phán quyết, cấm Nga cử đoàn VĐV thi đấu tại các kỳ thế vận hội và các sự kiện thể thao lớn thế giới trong 4 năm tính từ năm 2019.

VĐV Nga theo phán quyết cũng bị cấm tranh tài tại Thế vận hội mùa đông 2018 ở Pyeongchang, Nước Hàn. Trước đó, trong năm năm ngoái, những VĐV điền kinh Nga bị cấm tranh tài với tư cách đại diện thay mặt cho vương quốc. Trong thời hạn bị phạt, Nga không được đăng cai hoặc tham gia tranh cử đăng cai bất kể sự kiện Olympic, Paralympic hoặc giải vô địch quốc tế nào. Các quyết định hành động trao quyền đăng cai cho Nga trước đó, nếu có, sẽ bị tịch thu .

Nước Nga cho đến nay vẫn nhất quyết phủ nhận mọi tương quan đến kế hoạch sử dụng chất kích thích có mạng lưới hệ thống, được nhà nước hỗ trợ vốn ; cho rằng nhiều vương quốc đã “ chính trị hóa ” chuyện thể thao và kháng nghị lệnh cấm khởi đầu 4 năm của IOC tính từ năm 2019 .

Mặc dù trong năm 2020 Tòa án Trọng tài Thể thao CAS đã phán xử lại, rút ngắn thời hạn cấm khởi đầu từ 4 năm được giảm xuống còn 2 năm nhưng trong năm 2021 này Nga không hề cử đội tuyển góp mặt tại Thế vận hội Tokyo 2020, sau đó là Thế vận hội Người khuyết tật Paralympic Tokyo 2020 .

Trong năm 2022 sắp đến Nga cũng sẽ không được tham gia Thế vận hội mùa đông Bắc Kinh 2022. Trong trường hợp nước Nga dù có đủ điều kiện kèm theo vẫn không được tham gia Vòng chung kết giải Bóng đá quốc tế FIFFAWorld Cup 2022 tại Qatar, trừ trường hợp tranh tài dưới một cái tên trung lập. ( Nhưng một điều vui là vừa mới qua Nga vẫn được phép tham gia Vòng chung kết UEFA Euro 2020 vì IOC và WADA cho rằng giải đấu này chỉ ở cấp khu vực châu Âu ) .

Cho đến ngày 16/12/2022 khi lệnh trừng phạt kết thúc, Nga theo phán quyết không được tham gia bất kể sự kiện thể thao quốc tế nào khi có WADA tham gia. Nước này chỉ được hồi sinh sau lệnh cấm nếu tuân thủ lệnh trừng phạt, nộp tổng thể những khoản góp phần lẫn số tiền phạt lên đến 1,27 triệu USD từ ngân sách tìm hiểu vụ bê bối này .

VĐV Nga vẫn có mặt 

Với rất nhiều VĐV Nga, nhất là những người không tương quan đến việc sử dụng chất kích thích, việc cấm tranh tài tại những kỳ Olympic là một thiệt thòi nếu không nói là bất công rất lớn cho họ .

Đời người có hạn. Được bộc lộ mình và giành huy chương trên đấu trường lớn nhất hành tinh luôn là niềm khát khao mà không ai hoàn toàn có thể thuận tiện làm được. Phải ở một độ tuổi nào, một quãng đời nào, một sự tập luyện kiên trì hay một năng lực thiên phú nào mới giành được quyền đại diện thay mặt cho quốc gia mình đi thi tài trên đấu trường lớn nhất hành tinh này. Mà Olympic mùa hè hay Olympic mùa đông thì cũng chỉ tổ chức triển khai 4 năm 1 lần .

IOC đã nhìn thấy điều này từ lâu nên mở một cánh cửa sổ cho toàn bộ những VĐV không tương quan đến chất kích thích hoàn toàn có thể tranh tài tại thế vận hội. Trong trường hợp bị cấm này của nước Nga, những VĐV Nga hoàn toàn có thể xuất hiện tranh tài dưới một lá cờ trung lập : cờ Olympic !

Tại Tokyo 2020 năm nay có 2 đoàn trung lập như vậy, một là đoàn thể thao người tỵ nạn 29 VĐV và đoàn thể thao Nga đông hơn nhiều, với 335 VĐV.

Trong những trận đấu, những VĐV Nga thay vì dùng quốc kỳ Nga sẽ dùng lá cờ của Ủy ban Olympic Nga ( Russian Olympic Committee – ROC ) có hình ngọn đuốc Olympic với hình tượng màu xanh lam, đỏ và trắng của cờ Nga. Còn quốc ca Nga dành cho VĐV thắng lợi sẽ là bản hòa tấu Piano số 1 của Tchaikovsky – nhà soạn nhạc người Nga .

 

Là một cường quốc thể thao, những VĐV Nga vẫn biểu lộ mình rất tốt tại thế vận hội lần này trải qua những tấm huy chương họ giành được trong rất nhiều bộ môn. Nhưng như nhiều nhà trình độ nhận xét, lệnh cấm về vĩnh viễn với việc vắng mặt tại những giải đấu lớn sẽ có tác động ảnh hưởng nhất định, hoàn toàn có thể làm nước Nga tụt dần vị thế của mình trên đấu trường thể thao quốc tế .

VIẾT TRỌNG